Sự phát triển ngành công nghiệp năng lượng mặt trời trên thế giới

Hiệp hội Công nghiệp quang điện Châu Âu dự báo, cho đến năm 2020, cơn "bùng nổ năng lượng mặt trời" sẽ diễn ra trên toàn thế giới.

Năm 2012 vừa qua là cột mốc quan trọng cho lĩnh vực này - tổng công suất các nhà máy điện năng lượng mặt trời trên thế giới vượt mốc 100 GW. Và, như dự đoán của hiệp hội, sau 8 năm, con số này sẽ tăng lên 6 lần. Trước đó, Cơ quan Năng lượng Quốc tế dự đoán rằng trong vòng 50 năm tới, năng lượng mặt trời sẽ thay thế các đối thủ cạnh tranh. Trong khi đó, các chuyên gia đang kêu gọi một dự báo thận trọng hơn và chỉ ra rằng khí đốt và điện hạt nhân sẽ vẫn duy trì vị trí dẫn đầu. Nước giữ kỷ lục là Đức, năm ngoái đã tăng thêm 8 GW.

Theo Hiệp hội công nghiệp quang điện Châu Âu, xét qua tốc độ phát triển của ngành công nghiệp có tương lai này, có thể nói chẳng bao lâu nữa năng lượng mặt trời sẽ lấn át nhà máy điện truyền thống. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, những dự báo này phần nào có tính chất đầu cơ. Và họ đề xuất phân tích nguyên nhân gì khiến cho năng lượng "xanh", trong năng lượng mặt trời đã có thể đạt được các kỷ lục đó.

Ý và Tây Ban Nha  đang ngày càng có nhiều người đòi bãi bỏ trợ cấp ẩn cho ngành công nghiệp năng lượng mặt trời. Giám đốc Viện Năng lượng Quốc gia Sergey Pravosudov ghi nhận rằng ngay cả Đức cũng đã thu hồi đầu tư phát triển trong lĩnh vực này:

“Bây giờ họ nói rằng có lẽ cần duy trì hệ thống trợ cấp hiện tại cho những người đã đầu tư vào ngành công nghiệp, nhưng sẽ không xây dựng mạng lưới mới. Kết quả là, cuối năm ngoái đã giảm đáng kể trong đầu tư vào năng lượng tái tạo. Về nguyên tắc, khi không có trợ cấp nữa hệ thống không hoạt động.”

Tuy nhiên, có một chi tiết khác. Giám đốc Phát triển Năng lượng Sergey Pikin cho biết:

“Trở ngại chính để năng lượng thay thế trở thành trụ cột của nền kinh tế là rất khó đảm bảo cho sản xuất, đòi hỏi phải có một nguồn năng lượng thường xuyên, một lịch làm việc đều đặn. Có những rủi ro cho các ngành công nghiệp cơ bản. Và trong vòng 50 năm tới, một nhiệm vụ quan trọng đối với năng lượng thay thế là xây dựng một hệ thống mới đảm bảo cung cấp tải trọng liên tục cho người tiêu dùng. Tại bất kỳ thời gian nào trong ngày và trong bất kỳ thời tiết nào. Nhưng điều này sẽ đòi hỏi đầu tư rất lớn để chuyển dịch cơ cấu công nghệ của hệ thống năng lượng.”

Từ 3000 năm trước Công nguyên, con người đã biết sử dụng những viên đá thạch anh trong suốt để hội tụ ánh sáng mặt trời và tạo ra lửa. Đến năm 287 trước Công nguyên, nhà bác học Acsimet của Hy Lạp cũng đã sử dụng gương cầu để hội tụ ánh sáng mặt trời đốt cháy chiến thuyền của La Mã. Và đến năm 1883, Charles Fritts đã chế tạo ra viên pin năng lượng mặt trời đầu tiên, tuy nhiên với cấu tạo đơn giản, nó chỉ có hiệu suất 1%.

Còn ngày nay, năng lượng mặt trời đóng một vai trò quan trọng trong đời sống xã hội hiện đại bởi đây là nguồn năng lượng vô hạn, giá thành thấp và không gây hại tới môi trường. 
Đặc biệt, trong bối cảnh thế giới đang phải đối mặt với vấn đề trái đất nóng lên và môi trường xuống cấp, thì việc tìm ra nguồn năng lượng mặt trời không gây ô nhiễm và sử dụng hiệu quả là một yếu tố vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ thế giới mà chúng ta đang sống. Đồng thời, phát triển ngành công nghiệp sản xuất năng lượng mặt trời sẽ góp phần thay  thế các nguồn năng lượng hóa thạch đang ngày càng cạn kiệt. Với việc vận hành nhà máy điện sử dụng năng lượng mặt trời này, Đức đã giảm được lượng khí thải cácbonníc vào khí quyển mỗi năm là 3.700 tấn.

Sau thảm họa hạt nhân tại nhà máy Fukushima của Nhật Bản hồi tháng 3/2011, Đức lại là nước tiên phong khi quyết định đóng cửa 8 lò phản ứng hạt nhân và đặt ra mục tiêu sẽ đóng cửa hoàn toàn các nhà máy điện hạt nhân còn lại đến năm 2022 để tập trung phát triển năng lượng an toàn và bền vững hơn. 

Ngoài Đức, hiện nay một số nước tiên tiến khác như Mỹ, Pháp, Nhật Bản, Italia, Tây Ban Nha cũng đã rất chú trọng đầu tư vào điện mặt trời, với mục tiêu lắp đặt hệ thống điện mặt trời với công suất trên 1 GW. Thậm chí, Đan Mạch đã cam kết chuyển đổi hoàn toàn sang năng lượng tái tạo (trong đó có điện mặt trời) vào năm 2050.  Trong khi đó, tại những vùng xa xôi hiểm trở như Amazon của Brazil, điện năng lượng mặt trời luôn chiếm vị trí hàng đầu. Và ngay tại Đông Nam Á, điện mặt trời ở Philippines cũng đã đảm bảo được cho nhu cầu sinh hoạt cho 400.000 người…

Tại Việt Nam, với điều kiện khí hậu nhiệt đới, tiềm năng về nguồn năng lượng mặt trời là rất lớn, tập trung tốt nhất ở các vùng từ Thừa Thiên Huế trở vào Nam; vùng Tây Bắc với các tỉnh như Lai Châu, Sơn La, Lào Cai...; vùng Bắc Trung Bộ với các tỉnh như: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh… 

Tuy nhiên hiện chúng ta mới chỉ khai thác được khoảng 25% nguồn năng lượng này. Theo các nhà khoa học, Chương trình điện khí hóa nông thôn tại Việt Nam sẽ được đẩy nhanh nếu phát triển tốt việc sử dụng điện mặt trời. 

Trong khi các nguồn năng lượng điện truyền thống đang cạn kiệt, giá thành cao, nguồn cung không ổn định thì việc khai thác nguồn năng lượng mặt trời không chỉ góp phần cung ứng kịp nhu cầu năng lượng của xã hội mà còn giúp tiết kiện điện năng và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.